İLK KURAM: RUHLAR GERÇEKTİR.

İlk kuram tüm diğer dokuzunun temelidir. Basit olarak ruhların gerçekliğini işaret eder, ciddi Şaman uygulayıcıların doğrudan deneyimlerinden zaten bildikleri bir şeydir. Bu Şaman çalışmasında başarılı olmanın temel bilgisidir.

İKİNCİ KURAM: RÜYALARA RUHLAR NEDEN OLUR.

"Rüyalara ruhlar neden olur" önermesi ile ikinci kuram en önemlilerinden biridir. Bu ruhlar bireyin tin'ini ve birey ile kaynaşmış ve onu koruyan başka herhangi bir ruhu da kapsamaktadır. Bir diğer deyişle, rüyalara neden olan tek bir bireyin tin'i (yada modern Batıda 'psyche' can dedikleri) değil, pek çok ruh vardır.

Burada kullanılan tek ruh fikrinin temeli Şamanizmindir. Ruhların tekliği veya çokluğu(2) konusunda birçok kültürde farklılık olmasına rağmen, evrensel veya neredeyse evrensel bir dünyaya özgü fikir ve uygulamalardır, temel Şamanizmin amacı ise bunları araştırmaktır.

Yalnız bireyin tin'i değil birçok ruh da rüyalara neden olur, bunlar, bireyi kapsayan ve sahip olan (kaynaşmış), veya yakınlık kurmuş olan rehber ruhlar da olabilir. Bireyin rüyasında, bulundukları döneme bağlı olarak, yaygın veya kısa bir etki yapabilirler.
Bu kuram tüm ruhların tüm rüyalara neden olduklarını iddia etmez.

ÜÇÜNCÜ KURAM: BU RUHLARIN FARKLI ÖZELLİKLERİ, FARKLI ÇEŞİT VE DERECEDE GÜÇLERİ, VE FARKLI MEŞGULİYETLERİ VAR.

Örnek olarak, bireyin sağlığı ve esenliği ile ilgili olan rüyalar, bireyin tin'i veya rehber ruhu tarafında yaratılanlardır. Eğer bireyler sağlık ve esenliklerinde kaygılı ise, yalnız olduklarını sanmamaları ve endişelenmemeleri için, kendi ruhları ve genellikle rehber veya koruyucu ruhlar tarafından bu duygular durdurulur. Tüm bu ruhlar doğrudan veya mecazi anlamlarda ikaz ve öneriler olan rüyalar yaratabilirler.
Üçüncü kuram, Şaman uygulayıcının rüya ile ilgili olan ruhları ve özelliklerini bilmesi gerektiğini içeriyor. Bu durum özellikle Orta Dünya ruhları ile ve aynı zamanda Üst ve Alt Dünya ruhları çeşitleri hakkında zengin bir bilgiye gereksinimi vardır.

DÖRDÜNCÜ KURAM: RÜYA YARATAN RUHLAR: KİŞİSEL TİN; REHBER RUHLAR, KORUYUCU RUHLAR DAHİL; ZARARLI, ISTIRAP ÇEKEN VEYA DİĞER DAVETSİZ RUHLAR, OLABİLİR.

Burada "Istırap Çeken Ruhlar" olarak tanımlananlar, aniden veya sarsıcı bir şekilde ölen ve genellikle öldüklerinin farkında olmayıp, çoğunlukla şaşkın ve mutsuz olan, buradaki Orta Dünyada amaçsız ve yolunu şaşırmış olarak dolaşan, mutsuz insanların ruhlarını tanımlamaktadır. Zaman zaman, yaşayan bireylere bağlanarak veya yakın durarak, halen yaşadıkları hükmüne varan yanılsamalarını artırıyorlar. Bu şartlar altında, ölü varlıkların rüya hatıraları, yaşayan bireylerin rüyaları ile karışır ve neticede yaşayan birey bu rüyaların yanlışlıkla kendi geçmiş yaşam deneyimi olduğunu sanır. Bu rüyalar, ıstırap çeken ruhların yaşamları gibi, aniden ve sarsıcı bir şekilde sonlanmaktadır. Şaman uygulayıcılar için bu yaygın karışıklığın farkına varmak ve danışanlarına bu tür rüyaları tanımlamaları için yardım edebilmeleri önemlidir. Bu işi etkili bir şekilde yapabilmek için, uygulayıcıların hastalıklar konusundaki geniş bilgiye sahip olmaları ve tedavi için deneyimleri olması gerekmektedir.

Davetsiz ruhlar, kurbanın bazı beden bölümlerine girerek bölgesel hastalıklara ve ağrılara neden olmaktadır. Davetsiz ruhların bölgesel girişleri ile kurbanın rüyaları arasındaki bağlantı üzerinde halen çalışılmaktadır.

BEŞİNCİ KURAM: "KÖTÜ" RÜYALAR VE KARABASANLAR BİRİNİN TİN'İ VEYA REHBER RUH TARAFINDAN YAPILAN YARARLI UYARILAR OLABİLİR, BELKİ DE ZARARLI BİR RUH TARAFINDAN DA AÇIKÇA GÖSTERİLMEKTEDİR.

Bu kuram bir öncekinin devamıdır ve zarar görmüş veya korkmuş varlığın neden olduğu rüyalar bireyin tin'i veya rehber ruh tarafından neden olan rüyalar kadar olumlu, yararlı ikazlar olabilir ve yardım edebileceğine işaret eder. Bunun gerçek olmasına rağmen kötü rüyalar ve karabasanlar aynı zamanda yararlı ikazlar da olmayabilirler, daha doğrusu zararlı ruhlar tarafından üretilmiş kendi rüyaları olup bireyin hatıraları ve rüyaları ile karışmıştır. ıstırap çeken bir varlığın, ölümle sonuçlandığının bilincinde olmadığı son hatırası olan ve ölümüne neden olan şiddetli bir saldırı buna örnektir. Eğer ıstırap çeken varlık yaşayan bir bireye sahipse veya ondan ayrılamıyorsa böyle yaygın bir hatıra yararlı bir ikazı olmayan karabasanlar üretebilir. Bu Şaman uygulayıcısını ruh kovma işlemi yapması için bir uyarıdır.

Bir karabasan türü rüya, tabi ki, aynı zamanda basit bir hazımsızlık, başka bir beden veya ruhsal rahatsızlık sonucu da oluşabilir. Bu rüyaların ruhsal bir bileşeni olduğunu inkar etmek değildir. Bireyin tin'i veya koruyucu ruh belki de herhangi olumsuz bir şeyin bireyin sağlığını etkilediği ve ilgilenilmesi gerektiği için ikaz etmektedir.

ALTINCI KURAM: ÖNEMLİ RUHSAL GÜÇLERİ OLAN KİŞİLER ZARARLI RUHLARIN İSTENMEYEN RÜYALARINI ALMAMA EĞİLİMİNDELER.

Ruhsal olarak güçlü olan birey davetsiz ruhlara ve istenmeyen saplantılara karşı korunmuştur. Bu güç bir koruma alanı gibi olduğundan, davetsiz girişimler ve istenmeyen saplantılar bireyin rüyasını yaratmadan genellikle geri çevrilir. Sonuç olarak, bu tür rüyaların alınması bireyin gücünün artırılması için gerekli adımları atmasına ihtiyacı olduğunu göstermektedir.

YEDİNCİ KURAM: ÖNEMLİ REHBER RUHLAR MÜHİM RÜYALAR BİLDİREBİLİR VE RUHSAL GÜÇ İLE BİLGİLER İLETEBİLİRLER.

Karakteristik olarak "Mühim Rüya" koruyucu veya ana rehber ruh tarafından yapılan koruyucu ruhsal güç veren bir bildirimdir. Genellikle iki türde olurlar:
(1) Uzun bir süre devamlı olarak gelen uykudaki bir rüya; veya
(2) tek seferlik ezici güçteki bir vizyon. Vizyon yaşam için önemli yol gösterici bilgiler içerebilir, veya bir aradan sonra, uykudaki bir rüya da bu tür bilgileri verebilir. Şamanizmde ve birinin yaşamında hak edildiğinde Mühim Rüyalar büyük bir önem taşırlar.

Ne yazık ki etnograflar "rüya" kelimesini, yerli ırkların özel durumlar için kullandığı ve bu kelime ile ne demek istediklerini, sıklıkla dikkatli bir araştırma yapılmadan yazılarında kullanırlar. Örnek olarak, genellikle kastedilen durumum uykudaki bir rüya, uyanık bir rüya, Şaman yolculuğu, veya bir vizyon olduğu çok da açık değildir.

SEKİZİNCİ KURAM: YUKARIDAKİ KURAMLAR HER TÜRLÜ RÜYA İÇİN GEÇERLİDİR, UYKUDA, GÜNDÜZ YADA UYANIK VE VİZYON GÖRMELER DE DAHİLDİR.

Bu ilke "dream (rüya)" kelimesinin Webster New Universal Unabridged Dictionary (Webster Evrensel Orijinal Sözlüğü) den ve genel kullanımdan kaynaklanmaktadır. Burada kullanılan rüya tanımlaması: Bireyin uykusunda; veya uyanık olduğunda; ardışık olarak beliren görüntüler; uyanık belirenler istemsiz veya isteyerek yapılanlardır. Eğer uyanık rüya olağan dışı canlı/inandırıcı ise buna vizyon denebilir. Bu açıklamanın bir örneği olarak, Şaman yolculukları, sıradan gerçekliğin yönlendirmediği, denetimli ve istemli rüyalar olarak görülebilir, şöyle ki bunlar "yönlendirilmiş hayaller" değildir.

DOKUZUNCU KURAM: RÜYALARININ ANLAMINI ÖĞRENMEK İÇİN, BİREYLER RUHSAL REHBERLERİ İLE KAYNAŞARAK İNCELEMEK İÇİN RÜYALARINI GERİ ÇAĞIRABİLİRLER, VEYA BİLGİ ALMAK İÇİN EN ÖNEMLİ KAHİN YARDIMCI RUHLARINA ŞAMAN YOLCULUKLARI YAPABİLİRLER.

ONUNCU KURAM: BU YOLCULUKLAR GENİŞ ANLAMDA MECAZ ÇALIŞMALARINI KAPSAMALIDIR, ÖZELLİKLE RUHSAL İLETİŞİME VE BU NEDENLE DE RÜYALARIN ANLAMINA UYGUN OLMALIDIR.

Dokuzuncu ve Onuncu kuramlar burada birleştirilmiştir: Şamanizmde istemsiz rüyaların anlamı keşfetmek için birey istemli rüyayı kullanabilir. Genellikle kullanılan iki yol ise, rüyayı geri çağırmak ve Şaman yolculuğudur, her ikisi de rüyayı gören tarafından uygulanır, çoğunlukla en iyi yorumu rüyayı görenin kendisi yapabilir. Her ikisinin neticesi de gerçekçi veya mecazi iletişim olabilir. Şaman inisiasyonu ve eğitimi haricinde mecazların anlam ve benzerlikleri başkaları ile paylaşılmaz, çünkü bu ruhların iletişimidir, ve yalnızca kelimelerin ilerisinde değil aynı zamanda kutsal ve kişiseldir.

Şaman yolculuğunda karşılaşılan mecazlar, örnek olarak, belirli bir gezginin yorumlaması için mükemmel olarak uydurulmuştur. Başka kişiler için uygun olduğu sanılmamalıdır, eğer varsa müşteriler de dahil, çünkü bunlar ruhların gezgin ile olan bilgisinin samimi, çok katmanlı ve hassas bir iletişim sonucudur, kesinlikle başkaları için aynı anlamı taşımazlar.

Başkalarından yardım almadan mecazları yorumlamak gezginin sorumluluğundadır, çünkü hiç kimse yüz yüze gelinen mecazların gerçek anlamını bilmeye gezgin kadar yetkili değildir.

Bununla birlikte eğer, birey kendi için Şaman yolculuğu ve rüya geri çağırmalarını yapamıyorsa, bir Şaman uygulayıcısı bulup onun yardımını talep etmesi faydalı olacaktır. Temel Şaman ahlakına göre bu tür kahinsel uygulamalar yalnızca talep edilmesi durumunda yapılmalıdır. Aksi takdirde, Şaman uygulayıcıları başkalarının ruhsal özgürlüğüne müdahale etmekten tehlike altında kalacaklardır.
İnsanlar rüya yorumlarına uzun süredir ilgililer. Tüm yerleşik kıt'alardaki binlerce kültürde Şamanlar rüyaları anlamak için zaman içinde denenmiş tecrübeler geliştirmişlerdir, bu bilgi onların ruhsallıkları ve ruhlarla çalışmaları ile mümkün olmuştur. Batıda, Şamanların vasıtası ve "ruhlarla bağlantı" Kilise tarafında yasaklanmış ve daha sonra Aydınlanma Çağında bir düş olarak görülmüş ve reddedilmiştir.
Son yüzyılda rüyaların teorisi için tasarlanan birçok hamle görülmüş, fakat Şamanların ruhlar gerçekliğine ve onlarla nasıl çalıştıkları iddialarını ciddiye almaya karşı Aydınlanmadan kalan miras olan güçlü nefret kalmıştır. Batıdaki Şamanizmin yeniden canlanması, böyle etnografik bir örneğin gelecekte olmayacağını akla getiriyor. Ümit ederim ki bu kısa makale yerlilerin saygılı tetkikler bekleyen bilgi ve tecrübe zenginliği için daha fazla araştırma yapılmasını teşvik edecek. Bir zorlu görev de geriye kalan ilgili Şaman bilgilerinin yüzlerce kültür arasında dağılmış olmaları nedeniyle genelleştirmenin kolay olmayacağıdır.(3) Belki Batılılar için daha da zorlu olan iş Şaman kapısından geçerek kendileri için ruhların gerçekliğini ve rüya ile olan ilişkilerini sınamaktır.

Dr. Michael Harner, Batıda Şamanizmi ve Şaman davulu ile seyahatin öncüsü olan bir antropologdur. Şaman Araştırmaları Vakfının Kurucusu ve Başkanıdır. Yayımladığı kitaplarının arasında “Şamanın Yolu” da bulunmaktadır.

Notlar
(1) - Burada ana hatları çizilen on kuram Ağustos ve Eylül 2010 yılındaki ilk sunuşlarında sonra gözden geçirilmiş ve az da olsa değiştirilmiştir.
(2) - Örnek olarak, 1962 yılında Amerikan Antropoloji dergisindeki 64:258-72 makaleme bakınız.
(3) - Şaman Araştırmalar Vakfının Şaman Bilgi Muhafazasındaki benzersiz arşiv bu tür bilgileri birleştirmek için oluşturulmuştur.
(4) - Sandra Harner'a değerli desteği ve yazılarla ilgili fikirleri için teşekkür etmek istiyorum.
Copyright ©2010 Michael Harner.
Bu makalenin yeniden basımı Şaman Araştırmaları Vakfının info@shamanism.org adresinden irtibat sonucu alınacak izinle geçerlidir.
Çeviri : Aki